اعتبارسنجی آراء مفسران در «أفعل تفضیلی» یا «أفعل تعیینی» بودن واژه «خَیر» در قرآن با تکیه بر دیدگاه علامه جوادی‌آملی

اخوان مقدم, زهره; عزیزی, ربابه

اعتبارسنجی آراء مفسران در «أفعل تفضیلی» یا «أفعل تعیینی» بودن واژه «خَیر» در قرآن با تکیه بر دیدگاه علامه جوادی‌آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

² کارشناسی ارشد

چکیده

درروش تفسیری «قرآن به قرآن» توجه به سیاق و ارتباط آیات با یکدیگر از اهمیت بالایی برخوردار است و در احراز تفسیر صحیح قرآن جایگاه ویژه دارد. واکاوی در تفاسیر سنی و شیعه نشان داد که واژه «خَیر» در اکثر تفاسیر قرآنی، بهعنوان أفعل تفضیل به معنای «بهتر و بهترین» بهحساب آمده‌ است. علامه جوادی ‌آملی معتقداست این واژه در شرایطی با توجه به سیاق، در معنای أفعل تفضیل نیست بلکه أفعل تعیین می‌باشد. از این‌رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی واژه «خَیر» در تفسیر «تسنیم» پرداخته ‌است. بررسی «تفسیر تسنیم» نشان داد که مجموعا در 33 آیه، واژهی «خَیر» بر وزن أفعل ‌تعیینی است. بنابر دیدگاه علامه جوادی ‌آملی، در برخی مواقع و باتوجه به سیاق وقتی دو چیز با هم مقایسه می‌شوند، اگر هر دو از یک منبع و ریشه باشند، قابل مقایسه است ولی اگر ریشه و ذات دو شیء با هم یکسان نباشند، این مقایسه و ترجیح و برتری یکی بر دیگری، اساساً اشتباه است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24765317.2021.5.2.4.5

عنوان مقاله [English]

Validation of the opinions of the commentators in the "superiority Verbs" (Afale Tafzili) or "determinative Verbs" (Afale Taayini) of the word "Khair" in the Qur'an based on the view of Allameh Javadi Amoli

نویسندگان [English]

zohreh akhavanmoghaddam ¹
robabe azizi ²

¹ associate professor

² MA

چکیده [English]

In the interpretive method of "Qur'an to Qur'an", paying attention to the symmetry of "Siyaq"(the meaning that a word finds in the middle of a sentence) and the relationship of verses with each other is of great importance, and has a special place in achieving the correct interpretation of the Qur'an. An analysis of Sunni and Shiite interpretations showed that the word "Khair" in most Qur'anic interpretations is considered as "superiority Verbs" (Afale Tafzili) that mean "better and the best". Allameh Javadi Amoli believes that this word in some contexts, according to the "Siyaq", does not mean "superiority Verbs" (Afale Tafzili) but it is"determinative Verbs" (Afale Taayini). Therefore, the present study has descriptively-analytically examined the word "Khair" in the interpretation of "Tasnim". The study of "Tafsir Tasnim" showed that in a total of 33 verses, the word "Khair" is based on the weight of "determinative Verbs". According to Allameh Javadi Amoli, in some cases and according to the context, when two things are compared with each other, if both are from the same source and root, it is comparable, but if the roots and essence of two objects are not the same, this comparison and preference and The superiority of one over the other is fundamentally wrong.

کلیدواژه‌ها [English]

Holy Quran
Tafsir Tasnim
Afale Taayini
Siyaq of verses
Word of Khair

مراجع

قرآن‌کریم
1. ابن‌ عاشور، محمد بن ‌طاهر (بی‌تا): «التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه ‌التاریخ.
2. ابن‌ منظور، محمد بن‌ مکرم (بی‌تا): «لسان ‌العرب»، بیروت: دارصادر.
3. الهبداشتی، علی (1381):‌ «خیر از منظر قرآن‌کریم»، صحیفه مبین، دوره دوم، شماره 27 و 28.
4. پرچم، اعظم؛ محمدزاده، عاطفه؛ قاسمی، مهناز (1395): «معناشناسی خیر در قرآن»، نخستین همایش ملی واژه‌پژوهی در علوم‌اسلامی، گروه الهیات دانشگاه یاسوج.
5. جوادی‌آملی، عبد‌اله «تسنیم»، قم: بیروت.
6. راغب‌اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412): «مفردات الفاظ القرآن»، بیروت: دارالقلم.
7. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (1404): «الدرالمنثور فی تفسیر المأثور»، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
8. سیدقطب، ابراهیم شاذلی (1412): «فی ظلال‌القرآن»، بیروت: دارالشروق.
9. سالخورده، معصومه؛ پسندیده، عباس (1396): «تحلیل و تبیین ماهیت استدلالِ ((خیر و ابقی)) در قرآن‌کریم»، مطالعات تفسیری، شماره 29، صص 184-171.
10. طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417): «المیزان فی تفسیرالقرآن»، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
11. طبری، ابوجعفر محمدبن‌جریر (1412): «جامع البیان فی تفسیر القرآن»، بیروت: دارالمعرفه.
12. فخررازی، محمدبن‌عمر (1420): «مفاتیح‌الغیب»، بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
13. قرشی، سیدعلی اکبر (1371): «قاموس قرآن»، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
14. مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران (1374): «تفسیرنمونه»، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
15. مکارم‌شیرازی، ناصر (1373): «ترجمه قرآن»، قم: دارالقرآن الکریم.
16. مرتضی زبیدی، محمدبن‌محمد (1414): «تاج‌العروس من جواهر‌القاموس»، بیروت: دارالفکر.
سایت اسراء، دروس تفسیر جوادی‌آملی، http://javadi.esra.ir/-/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87- %D8 %A F% D8%B1%D8%B3-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-1395-10-1